Sevilen biri öldüğünde, çocuklar üzüntülerini farklı şekillerde hisseder ve gösterirler. Çocukların bu kayıpla nasıl başa çıktıkları, yaşlarına, ölen kişiye ne kadar yakın hissettiklerine ve aldıkları desteğe bağlıdır.
Ebeveynlerin, sevdiklerini kaybeden bir çocuğa yardım etmek için yapabileceği bazı şeyler aşağıda verilmiştir:
Ölüm hakkında konuşurken basit, açık kelimeler kullanın. Çocuğunuza birinin ölüm haberini vermek için şefkatle yaklaşın. Basit ve doğru kelimeler kullanın. Örneğin, “Sana söyleyecek üzücü haberlerim var. Büyükannen bugün öldü.” Çocuğunuza söylediklerinizi anlamaları için zaman tanıyın.
Dinleyin ve rahatlatın. Her çocuk sevdiği birinin öldüğünü öğrendiğinde farklı tepki gösterir. Bazıları ağlar, bazıları sorular sorar. Bazıları ise hiç tepki vermiyor gibi görünürler. Bunlar gayet normal tepkilerdir. Çocuğunuza sarılmak veya kendisini güvende hissetmesi için onunla kalın. Sorularını yanıtlayın veya sadece birlikte oturun.
Duyguları kelimelere dökün. Kaybı takip eden gün, hafta ve aylarda çocukları ne düşündüklerini ve hissettiklerini söylemeye teşvik edin. Kendi duygularınız hakkında konuşun. Bu durum çocukların kendilerinin farkında olmalarına ve kendilerini rahat hissetmelerine yardımcı olur. “Çok üzgün olduğunu biliyorum. Ben de üzgünüm. İkimiz de Büyükanneni çok sevdik ve o da bizi sevdi.”
Çocuğunuza neler olacağını anlatın. Sevilen birinin ölümü çocuğunuzun hayatında değişiklik anlamına geliyorsa, ne olacağını açıklayarak endişelerini veya korkularını ortadan kaldırın. Örneğin, “Sibel Teyzen seni büyükannen gibi okuldan alacak.” veya “Deden ile birkaç gün kalmalıyım. Yani sen ve baban birkaç gün birbirinize bakacaksınız. Ama her gün seninle konuşacağım ve pazar günü eve döneceğim.”
Cenaze törenleri ve ritüeller hakkında konuşun. Çocukların cenaze töreni veya mevlit gibi ritüellere katılmalarına izin verin. Çocuğunuza neler olacağını önceden söyleyin. Örneğin, “Büyükanneni seven bir sürü insan orada olacak. Büyükannen için dua edeceğiz ve onun hakkında konuşacağız. Bu sırada, insanlar ağlayabilir ve birbirlerine sarılabilirler. Gelen kişiler ‘Kaybınız için üzgünüm’ veya ‘Başsağlığı diliyorum’ gibi şeyler söyleyeceklerdir. Bunlar cenazede aileye söylenecek kibar ve nazik cümlelerdir. ‘Teşekkür ederim’ veya ‘Geldiğiniz için teşekkürler’ diyebiliriz. İstersen yanımda kalabilir ve elimi tutabilirsin. “
Mezarlığı veya ölü gömmeyi açıklamanız gerekebilir. Örneğin; “Cenaze töreninden sonra, mezarlıkta bir mezara gideceğiz. Büyükannenin beden, kefen dediğimiz bir beze sarılı olarak mezara gömülecek. Bu üzücü veda ve insanlar ağlayabilir. “Ölümden sonra ölen kişinin ruhuna ne olduğuna dair inançları çocuğunuzla paylaşın.
İnsanların kendilerini daha iyi hissedeceklerini göstermenin bir yolu olarak törenden sonra neler olduğunu açıklayın. Örneğin; “Hepimiz birlikte yemek yiyeceğiz. Dua okunacak. İnsanlar gülecekler, konuşacaklar ve birbirlerine sarılacaklar. Büyükannen hakkındaki mutlu anılarını anlatmak ve birlikte olma hissine odaklanmak insanların daha iyi hissetmeye başlamasına yardımcı olacak.”
Çocuğunuza bir rol verin. Küçük, aktif bir role sahip olmak, çocukların cenaze veya mevlit gibi yabancı ve duygusal bir duruma hâkim olmalarına yardımcı olabilir. Örneğin; çocuğunuzu yemek dağıtmak gibi bir şeyler yapmaya davet edebilirsiniz. Çocukların katılmak isteyip istemediklerine ve nasıl yapılacağına karar verin.
Çocuğunuzun ölen yakınını hatırlamasına yardımcı olun. Önümüzdeki gün ve haftalarda, çocuğunuzu resim çizmeye veya en sevdiği hikâyeleri yazmaya teşvik edin. Ölen kişiden bahsetmekten kaçının. Mutlu anıları hatırlamak ve paylaşmak kederin iyileşmesine ve olumlu duyguların aktive edilmesine yardımcı olur.
Duygularına rahatlık ve güvence ile cevap verin. Çocuğunuz başka şekillerde üzgün veya endişeli görünüyorsa buna dikkat edin. Duygularını sorun ve dinleyin. Sevdiğiniz biri öldükten sonra daha iyi hissetmenin zaman aldığını çocuğunuza anlatın. Bazı çocuklar geçici olarak odaklanmakta, uyumakta zorluk çekebilir veya korkuları ve endişeleri olabilir. Destek grupları ve danışmanlık, daha fazla desteğe ihtiyaç duyan çocuklara yardımcı olabilir.
Çocuğunuzun kendisini daha iyi hissetmesine yardımcı olun. Çocuğunuzun ihtiyaç duyduğu rahatlığı sağlayın, ancak üzücü duygular üzerinde durmayın. Birkaç dakika konuşup dinledikten sonra, çocuğunuzun biraz daha iyi hissetmesine yardımcı olan bir etkinliğe veya konuya geçin. Birlikte oynayın, sanat yapın, pişirin veya bir yere gidin.
Çocuğunuza iyileşmesi için zaman tanıyın. Keder zaman içinde iyileşen bir süreçtir. Çocuğunuzun nasıl hissettiğini ve ne yaptığını görmek için sürekli olarak çocuğunuzla iletişim halinde olun. İyileşmek, sevdiği kişiyi unutması anlamına gelmez. Sevgiyle o kişiyi hatırlamak ve sevgi dolu anılara, yaşamın tadını çıkarmaya devam ederken bizi destekleyen iyi duyguları karıştırmak anlamına gelir.
This article has 1 Comments