Yazar
Leah Davies, M.Ed.
Çocuklarda Travma Sonrası Stres Bozukluğu (TSSB), bir çocuğun öğrendiği, tanık olduğu veya deneyimlediği korkunç bir olayı izleyen, çocuğu etkisizleştiren bir durumdur. Motorlu taşıt kazaları, uçak kazaları, saldırılar, cinsel istismar, adam kaçırma, cinayet, intihar, hastalık, ölüm, isyan, savaş veya doğal afet bunlardan bazılarıdır. Herhangi bir istismara uğramış veya daha önce travmatik deneyimleri olmuş çocukların bu durumu yaşama olasılığı daha yüksektir.
TSSB her yaşta ve aniden ortaya çıkabilir veya yavaş yavaş gelişebilir. Semptomlar genellikle travmatik bir olaydan sonraki ilk üç ay içinde ortaya çıkar. TSSB teşhisi için semptomların bir aydan fazla sürmesi gerekir. Belirtiler yıllarca devam edebilir veya bir olay, travma ile ilgili anıları tetikledikten sonra azalabilir ve daha sonra tekrar nüksedebilir. TSSB Ulusal Merkezi’ne göre, bir çocuğun TSSB geliştirme riskini artıran üç faktör vardır. Bunlar: travmatik olayın ne kadar şiddetli olduğu, ebeveynin bu olaya gösterdiği tepki ve çocuğun olaya fiziksel yakınlığıdır. En şiddetli travmaları yaşayan çocuklar en büyük risk altında olanlardır. Sıkıntılı çocukların aileleri destekleyici olduğunda ve / veya çocuklar travmadan daha fazla uzaklaştırıldıklarında, TSSB belirtileri gösterme olasılıkları daha düşüktür.
Çocuklarda TSSB belirtileri şunları içerebilir:
- Tekrarlayan Kabuslar
- Uykusuzluk
- Ürkeklik
- Sinirlilik
- Çalkalama
- Yoğun Uyanıklık
- Kaçınma
- Ayrılık Kaygısı
- Okul Performansındaki Değişim
- Duygusal Uyuşma
- Sosyal Geri Çekilme
- Faaliyetlere İlgi Kaybı
- Kızgın Patlamalar
- Konsantrasyon Zorluğu
- Suç
- Diğerleri İçin Endişe
- Fiziksel Şikayetler
TSSB’si olan çocukların sıklıkla kalıcı, korkutucu düşünceleri vardır ve tehlikelere kafa yorarlar. Travmatik olayı tekrarlayan oyunlarda bu durum yeniden canlanabilir, sık sık yeniden anlatabilir veya neler olduğunu ifade etmek için sanatı kullanabilirler. Bununla birlikte, çoğu çocuğun aksine, tepkileri kompulsiftir ve kaygı düzeylerini azaltmıyor gibi görünmektedir.
Bazı çocuklar travmatik bir olayı kendi başlarına atlatabilirken, diğerleri bunu başaramaz. Şiddetli semptomları olan çocuklar, TSSB mağdurlarını tedavi etme konusunda uzman olan eğitimli uzmanlardan destek alarak iyileşebilir. Ciddi semptomları hafifletmek için bir psikiyatrist tarafından ilaç tedavisi yazılabilir. İlaç almak, tedavi devam ederken çocukların okul ve diğer günlük yaşam aktiviteleri ile ilgilenmelerine yardımcı olabilir. Destek grupları veya grup terapisi, çocukların TSSB’si olanların sadece kendilerinin olmadığını öğrenmelerine yardımcı olabilir. Gruplar ayrıca çocukların kişisel duygularını paylaşabilecekleri güvenli bir ortam sağlar. Bir çocuğun öğretmeni ve/veya okul danışmanı, çocuğun ciddi bir travmatik olayı atlatmasını sağlama ve kolaylaştırmada önemli bir rol oynayabilir. Genellikle profesyonel yardım istemek gerekli olsa da TSSB’den şüpheleniyorsanız çocuğa ve çocuğun ebeveynlerine destek sağlamak için bu fikirleri göz önünde bulundurun:
Okulda Çocuğa Yardım Etmek
- Tanıdık, sakin, istikrarlı bir ortam sağlayın.
- Çocuğun bir travmayı yeniden canlandırmak veya tartışmak için güvende hissettiği veya duygularını yargılamadan ifade ettiği bir atmosfer yaratın ancak çocuğa bunu yapması için baskı yapmayın.
- Çocuğun kaygısını veya gerilemesini tetikleyebilecek belirli faaliyetlerin farkında olun ve onlara karşı koruma sağlayın.
- Çocuğun kendisi veya başkaları için tehlike olduğundan şüpheleniyorsanız, derhal yardım alın.
Ebeveyn İş Birliği Sağlamak
- Çocuğun davranışlarını gözlemledikten ve kaydettikten sonra, bilgiyi ebeveyn ile paylaşın.
- Ebeveynin çocukla ilgili fikirlerini ve travmatik bir olaya maruz kalabileceği her türlü maruziyeti dinleyin. Uygun görülürse, ebeveyni çocuğun durumu hakkında profesyonel bir görüş almaya teşvik edin.
Ebeveynlere Yardım Etme Yöntemleri
- Travmatik bir olay hakkında konuşurken ebeveynin çocuğun gelişim seviyesini dikkate alması gerektiğini vurgulayın.
- Bir çocuğun rutinini olabildiğince normal tutmanın önemini ve çocuğun kendini güvende hissetmek için ekstra sevgi, destek ve güvence gerektirebileceğini belirtin.
- Ebeveynini, çocuk konuşmak istiyorsa dinlemeye teşvik edin ancak istemiyorsa çocuğu zorlamamaları gerektiğini belirtin.
- Çocuğa duygularının normal olduğuna güvenmenin önemini vurgulayın. • Çocuğun olanlar yüzünden suçluluk duymaması gerektiğini vurgulayın.
- Sıkıntılı çocukların genellikle daha küçük bir çocuk gibi gerileyici davranışlar sergilediğini gözlemleyin, bu nedenle bir çocuğun olgunlaşmamış eylemlerini eleştirmek zararlı olabilir.
- Kontrol dışı hissetmek yaygın bir semptom olduğundan, ebeveynin çocuğa kendisi için basit kararlar vermesi amacıyla fırsatlar sunmasını önerin.
- Ebeveyn endişeli görünüyorsa, duygusal destek bulmaya çalışmasını önerin, böylece ebeveyn çocuğa yardım edebilir.
- Ebeveyn ve okul personeli arasındaki iletişim hatlarını açık tutun.
Kaynak: http://www.kellybear.com/TeacherArticles/TeacherTip28.html
Değerli ve çok kıymetli hocam.
Etkinliklerimiz çok olumlu.
Başarılar dilerim.
Hakkı Aslan
(Bursa/Keles/Çayören(Hereke)köyü)
Saygılarımla.